Als je denkt dat je je werk echt (nog) niet kan.
Eenhele tijd geleden had ik een gesprek met mijn mentor, ik werkte toen nog in loondienst.
Ineens zei ik “Ik moet voor een klant soms dingen doen, waarvan ik denk dat ik ze eigenlijk niet kan. Maar, die klant lijkt wel tevreden.”
Ik vond het geen leuk gevoel. Ik twijfelde aan mezelf en ik werd er vrij nerveus van. Want ja …
Falen …
Niemand faalt graag denk ik, of misschien wel, maar ook niet te hard. Je weet wel.
Mijn mentor keek me glimlachend aan en zei: “Dus vermoedelijk ben je bewust onbekwaam of onbewust bekwaam.”
Ik keek schaapachtig omhoog en ineens klikte er een paar steentjes in mijn hoofd in elkaar.
Heel wat jaren geleden, schreef Maslow immers een duidelijke theorie hierover, die vandaag nog steeds van toepassing is. Dus ik ken die theorie wel. Maar dat is een beetje zoals ik weet dat ik dikke billen krijg van chocola, dat vergeet ik ook regelmatig ;).
In het kort zei Maslow het volgende:
Wanneer je wil leren of groeien, doe je dit in 4 fasen.
Fase 1 onbewust onbekwaam.
Je staat niet stil bij wat je kan of niet kan. Je bent je er dus ook niet van bewust dat je een bepaalde vaardigheid niet hebt. Je stelt je geen vragen bij wat er zich afspeelt.
Je bent je er niet van bewust dat je gedrag niet altijd effectief is in een bepaalde situatie.
Fase 2 bewust onbekwaam.
Dit is de fase waarin ik misschien wel zat. “Dju, ik moet iets doen, maar ik weet toch niet helemaal hoe.”.
Je hebt het gevoel dat je geen controle hebt, je twijfelt, ….
Je weet dat je iets mist en moet bijleren. Je weet alleen nog niet precies wat en hoe.
Persoonlijk vind ik dit niet zo’n leuke toestand.In dit stadium heeft een mens zoiets van ’tiens, er is meer, maar ik weet niet wat precies’. Je snapt wel dat het leven je bepaalde lessen leert, maar je ziet nog niet goed in hoe je daar uit kan leren, er heerst veel onbegrip en onmacht. Je hebt nog niet het gevoel dat jij je leven stuurt in die richting waar jij wil dat het heen gaat. Er wordt dus iets wakker, maar er wordt nog geen concrete actie of verandering aan gekoppeld.
Als dit begint te lukken, kom je terecht in fase 3.
Fase 3 Bewust bekwaam
Hier ben je aan het leren. Je gaat bewust bezig met de kennis die je nodig hebt, je bent je als het ware aan het oefenen hierin. Wanneer je dit lang genoeg doet, volgt de laatste fase vanzelf.
Stap 4 Onbewust bekwaam.
Je bent niet meer actief bezig met een nieuwe vaardigheid of kennis. Je laat het als het ware automatisch zien.
In het kort: eerst word je bewust dat je iets “mist”, vervolgens leer je het aan en ten slotte automatiseer je hetgeen je nodig hebt.
Vooral in je loopbaan durft dit opspelen. Een nieuwe functie, meer verantwoordelijkheid en de twijfel en onzekerheid neemt toe. Op zo’n moment is loopbaanbegeleiding een aangewezen pad om te bewandelen. Je krijgt meer zicht op je vaardigheden en hoe je jezelf door deze fasen kan loodsen op de meest praktische manier.
Door hier voorzichtig mee om te gaan, kan je vermijden dat je slachtoffer wordt van het imposter syndrome
Dit kan namelijk samenhangen met bewust onbekwaam zijn, de periode waarin je voelt dat je er nog niet bent. Hier is het belangrijk een realistische kijk te houden op wat er zich rond je afspeelt.